Wydając swoją książkę samodzielnie lub przy współpracy z wydawnictwem self-publishingowym, autorzy często zapominają, że pozyskanie numeru ISBN (czyli numeru identyfikacyjnego wydania) jest integralną częścią procesu wydawniczego. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się tej kwestii nieco bliżej.
W tym artykule przeczytasz o:
Co to jest numer ISBN?
ISBN, czyli International Standard Book Number (Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki) to numer złożony z 13 cyfr. Pozwala on zidentyfikować wydawcę, autora, tytuł dzieła oraz jego różne wydania. Jeszcze do 2006 r. ISBN w Polsce był krótszy i składał się z 10 cyfr. W dalszym ciągu możemy jednak te stare numery rozszyfrować.
Co oznaczają poszczególne cyfry ISBN?
Jego pierwsza, druga i trzecia cyfra odpowiadają za rozróżnienie numerów starszych (sprzed 2007 r.) i tych nowszych, ponieważ jest to prefiks wprowadzony według nowej normy. Zawsze są to cyfry „978”.
Czwarta i piąta cyfra to identyfikator kraju i języka. W przypadku dzieł wydanych w języku polskim w tym miejscu znajduje się „83”.
Cyfry od szóstej do jedenastej włącznie dotyczą wydawcy. Każdy wydawca może posiadać ich kilka, ponieważ to identyfikator przypisuje się wydawcom, a nie odwrotnie.
Cyfra dwunasta oznacza konkretny numer publikacji z danej puli.
Cyfra trzynasta jest cyfrą kontrolną, dzięki której możliwa jest weryfikacja poprawności numeru ISBN. Na tym miejscu może znajdować się cyfra lub litera „X”.
Czy każda książka musi mieć nadany numer ISBN?
Według aktualnie obowiązującego prawa nie ma obowiązku indeksowania książek. Jest to swego rodzaju obyczaj w branży wydawniczej. Niedoświadczeni autorzy i wydawcy bardzo często myślą, że nadanie numeru ISBN jest obowiązkowe i upoważnia do uzyskania ulg podatkowych. Prawdą jest jednak, że od 2019 roku wszystkie rodzaje książek są objęte 5% podatkiem VAT i nie ma wpływu na ten fakt posiadanie ISBN.
Na rynku wydawniczym funkcjonują oczywiście przypadki, gdy nadanie numeru ISBN jest konieczne. Dotyczy to np. niektórych wydawnictw lub sytuacji, gdy chcesz swoje dzieło sprzedawać w księgarni. Dotyczy to także książek elektronicznych. Jeśli jednak planujesz dystrybuować swoje dzieło tylko za pośrednictwem jednego kanału (np. własnego sklepu internetowego), numer ISBN nie jest konieczny.
Warto dodać, że numer ISBN nadawany jest nie tylko książkom, ale również filmom edukacyjnym i instruktażowym, książkom nagranym na nośnikach audio, mapom czy publikacjom elektronicznym.
Jak zdobyć numer ISBN?
Numer ISBN można uzyskać za pomocą kilku prostych kroków. Należy:
- Wypełnić formularz rejestracyjny na stronie e-ISBN
- Dodać informacje o swojej firmie/wydawcy
- Zawnioskować o pulę numerów do wykorzystania (10, 100, 1000 lub 10 tys.)
- Poczekać na rozpatrzenie wniosku.
Instrukcję całego procesu możesz znaleźć na stronie e-ISBN.
Jeśli dopiero rozpoczynasz własną działalność pisarską i wydawniczą, po uzupełnieniu danych wydawcy drogą elektroniczną otrzymasz wniosek w pliku PDF. W dalszej kolejności należy go wydrukować, podpisać, zeskanować i wgrać do serwisu. Co ważne, przyznawanie numerów ISBN jest w bezpłatne.
Zastanawiasz się pewnie, ile numerów potrzebujesz dla swojej książki. Otóż każde jej wydanie musi zostać oznaczone nowym numerem ISBN. Jeśli np. wydasz tę samą treść, ale w dwóch różnych oprawach, musisz użyć dwóch osobnych numerów. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku różnych formatów e-booków (PDF, EPUB, MOBI). W naszym kraju przypisywane są im różne numery. Dla przykładu: na zachodzie przed numerem ISBN dokładana jest literka „e”, która oznacza wszystkie formaty e-booka.
Trzeba również pamiętać, że nie ma możliwości uzyskania tylko jednego numeru ISBN. Przyznawane są one w pakietach po 10, 100, 1000 lub 10 000 sztuk. Niezależni autorzy najczęściej wybierają tę pierwszą opcję i w zupełności im ona wystarcza.
Co jeszcze warto wiedzieć o ISBN?
Jeśli zdecydujesz się na nadanie swojej książce numeru ISBN to pamiętaj, że powinien on znajdować się w konkretnie wyszczególnionych miejscach: na stronie redakcyjnej oraz na tylnej stronie okładki wraz z odpowiednim kodem kreskowym. Umieszczanie kodu nie jest oczywiście obowiązkowe, ale ułatwia pracownikom księgarni czy bibliotek monitorowanie sprzedaży lub wypożyczania książki.
Jeśli chodzi o książki elektroniczne, numer ISBN powinien znajdować się na stronie lub ekranie tytułowym.
Warto pamiętać, że jeśli postanowisz wprowadzić do tekstu książki istotne zmiany lub odświeżyć nieco jej wydanie, musisz nadać jej nowy numer ISBN. Wymóg ten nie dotyczy korekty błędów drukarskich czy zmian projektu okładki. Dodruk z tego samego składu także może posiadać ten sam ISBN.
Numer ISBN ułatwia pracę księgarzom i bibliotekarzom oraz różnego rodzaju badaczom i naukowcom. Jego nadanie nie jest jednak obowiązkowe. Jeśli czujesz, że chcesz być częścią pewnej tradycji świata wydawniczego, a tym samym ułatwić identyfikację książki innym osobom, złóż odpowiedni wniosek i pozyskaj stosowne numery. Nie zajmie ci to więcej, niż kilka minut!
