Wybór formatu książki (czyli jej wymiaru) to nieodłączny element procesu wydawniczego. Podstawowym kryterium doboru jest w tym przypadku treść dzieła oraz jego docelowe przeznaczenie. W naszym dzisiejszym artykule podpowiadamy, czym jeszcze kierować się podczas wyboru formatu książki.
W tym artykule przeczytasz o:
Formaty kartek – wydawnicze ABC
Główne formaty kartek dla publikacji drukowanych to A, B i C. Początków tej typologii należy doszukiwać się jeszcze w XX wieku, kiedy to innowacyjne technologie druku zaczęły bazować na jednakowej proporcji boków wydania. Omówmy teraz pokrótce każdy z powyższych formatów.
Format A
Format kartki A dzieli się na wymiary (przyjmowane w milimetrach):
- A0 – 841 x 1189,
- A1 – 594 x 841,
- A2 – 420 x 594,
- A3 – 297 x 420,
- A4 – 210 x 297,
- A5 – 148 x 210,
- A6 – 105 x 148,
- A7 – 74 x 105,
- A8 – 52 x 74,
- A9 – 37 x 52,
- A10 – 26 x 37.
Wielkości kartek z grupy A możemy uznać za podstawowe, a najpopularniejszym z nich (w przypadku książek) jest format A5. Porównać go możemy do klasycznej kartki z ryzy papieru (np. do ksero) złożonej na pół.
Format B
Formaty kartek papieru z grupy B dzielimy na wymiary (przyjmowane w milimetrach):
- B0 – 1000 x 1414,
- B1 – 707 x 1000,
- B2 – 500 x 707,
- B3 – 353 x 500,
- B4 – 250 x 353,
- B5 – 176 x 250,
- B6 – 125 x 176,
- B7 – 88 x 125,
- B8 – 62 x 88,
- B9 – 44 x 62,
- B10 – 31 x 44.
Wymiary kartek z grupy B stosowane są przede wszystkim w branży drukarskiej. Docelowo wymiar B był używany jako obszar roboczy z dodatkowymi marginesami technicznymi, które były usuwane w celu otrzymania formatu A. Najpopularniejszym formatem z tej grupy jest B1.
Format C
Format C używany jest przede wszystkim do wydruku kopert, dlatego pominiemy go w dzisiejszym artykule, jednak zdecydowanie warto zdawać sobie sprawę z jego funkcjonowania w typografii drukarskiej.
Wielkość kartek książki – co wpływa na wybór odpowiedniego formatu?
Zastanówmy się teraz, jakie czynniki wpływają na wydanie książki w danym formacie. Przed wyborem rozmiaru książki staje każdy autor, który decyduje się na jej publikację. Wybrany format kartki dzieła ma istotny wpływ m.in. na późniejsze łamanie i skład tekstu, dobór optymalnej czcionki i jej rozmiaru, rodzaju marginesów, interlinii czy umieszczenie grafik i tabel na poszczególnych stronach. Wszystkie te kwestie docelowo decydują o przejrzystości tekstu i jego czytelności, dlatego są ważne w kontekście całkowitego odbioru publikacji przez czytelników. O wyborze optymalnego rozmiaru książki przed jej publikacją decydują przede wszystkim następujące czynniki.
- Formaty kartek papieru – konkretniej chodzi o wielkości kartek wykorzystanych w druku. Klasyczny papier ma zazwyczaj formę arkuszy lub zwojów używanych w dedykowanych rodzajach urządzeń drukarskich (arkuszowych albo zwojowych). Na arkuszach drukowane są najczęściej różnego rodzaju broszury i książki niskonakładowe, a na zwojach materiały prasowe i książki wielonakładowe.
- Specyfika dzieła (treść) – w przypadku dzieł dedykowanych dla czytelnika masowego rekomendowany jest standardowy format kartki (np. A5), przede wszystkim z uwagi na swoją funkcjonalność i wygodę użytkowania. Książki z grupy naukowych czy specyficzne wydania w postaci limitowanych albumów są z kolei drukowane w większych rozmiarach.
- Docelowe przeznaczenie książki – ściślej rzecz biorąc, chodzi o sposób użytkowania danej książki. Jeśli planujesz publikację drobnego (tzw. kieszonkowego) dzieła, możesz wybrać mniejsze wielkości kartek i dla równowagi postawić na lepszej jakości papier do druku lub twardą okładkę. Jeśli z kolei twoje dzieło docelowo ma zdobić półki i biblioteczki, warto wybrać klasyczny format.
- Budżet autora/wydawnictwa – nie bez znaczenia są również nakłady finansowe, którymi dysponuje wydawnictwo lub sam autor. Wybór konkretnego wymiaru książki wpływa bowiem dość znacząco na koszty wydania dzieła, co jest szczególnie istotne w przypadku self-publisherów.
Wymiary kartek – co jeszcze warto wiedzieć?
Warto pamiętać, że ostatecznie wybrany format kartki wydawanej książki musi pozwalać na odpowiednie wycięcie druku z arkusza papieru. Poszczególne włókna muszą bowiem układać się równolegle do grzbietu publikacji, co gwarantuje stabilność okładce i wszystkim stronom dzieła. Rekomendujemy dobieranie wielkości kartek przede wszystkim w kontekście treści i specyfiki książki, a jeśli nie jesteś przekonany co do ostatecznego wyboru, posiłkuj się już wydanymi tytułami. Wybierz się do pobliskiej księgarni lub biblioteki i sprawdź, w jakim formacie drukowane są pozycje pokrewne do tej, którą tworzysz. Pamiętaj również, że w pierwszej kolejności możesz wydać autorskie dzieło w formie e-booka – w tym przypadku wymiary kartek nie mają tak naprawdę żadnego znaczenia!
Jeśli rozważasz self publishing i potrzebujesz wsparcia m.in. z zakresu odpowiedniego wyboru formatu dzieła, skontaktuj się z nami. Z przyjemnością ułatwimy ci ten wybór i wesprzemy cię również na innych polach!
