Bez wątpienia każdy z was spotkał się kiedykolwiek z pojęciem „bestseller”. Czy jednak na pewno wiecie, co tak naprawdę oznacza to określenie i kiedy możemy mówić, że dane dzieło jest bestsellerem? Dziś poszukamy odpowiedzi właśnie na te pytania.
W tym artykule przeczytasz o:
Co to jest bestseller?
Słowo bestseller pochodzi z języka angielskiego (połączenie „best” i „sell”, czyli „najlepiej sprzedający się”). Jak sama nazwa wskazuje, jest to produkt (książka, film, gra lub inne wydawnictwo), który w danym czasie sprzedaje się najlepiej, zyskuje największą popularność i sprzedawane jest w najwyższych nakładach. Bestseller bardzo często osiąga sukces z uwagi na poruszaną tematykę czy sposób ujęcia problemu niezależnie od swojej wartości artystycznej.
Pojęcie bestselleru wiąże się bezpośrednio ze wzrostem sprzedaży i jest to główne kryterium w określaniu tym mianem różnego rodzaju dzieł. Aby ten wzrost zmierzyć, przeprowadzane są rozmaite rankingi (listy przebojów, listy sprzedaży etc.).
Ciekawostką jest, że w Polsce w okresie PRL-u miano bestselleru przypisywano tym publikacjom, które były wyjątkowo trudno dostępne, głównie z przyczyn niewielkich nakładów i obostrzeń związanych z panującą cenzurą. Sprzedawane były one najczęściej na tzw. czarnym rynku.
Bestseller w naszej kulturze funkcjonuje jako swego rodzaju wyznacznik jakości, tak jak np. w przypadku bestsellerów „New York Timesa”. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy określenie to wiąże się z niechęcią, ponieważ w pewien sposób odnosi się do kultury masowej, a jak wiadomo – jest spore grono osób, które się od niej odcinają.
Kiedy książka staje się bestsellerem?
Wiemy już, że bestsellerem jest dzieło, które sprzedaje się wybitnie dobrze. Ale co to tak naprawdę znaczy dobrze? W jaki sposób się to mierzy? I czy w ogóle można wierzyć okładkowym gwarancjom, że mamy do czynienia z rozchwytywaną publikacją?
Wszystko zależy przede wszystkim od rodzaju bestsellera, z jakim mamy styczność. W teorii określenie to powinno być przypisywane na podstawie rzetelnie sporządzonych statystyk sprzedaży, ale w praktyce sprawa wygląda różnie.
Zdarza się bowiem, że wydawcy lub sprzedawcy używają tego terminu dość swobodnie, głównie w celach promocyjnych. O ile zatem statystyki gromadzone dla prestiżowej prasy czy poszczególnych krajów mają określoną wartość, to bez wątpienia należy podzielić przez pół propozycje tytułów, które znajdują się w księgarni na półce oznaczonej mianem bestsellerów.
Co ciekawe, pozycje na owych półkach mogą znacznie się różnić w zależności od lokalizacji księgarni czy sklepu. Bywa, że tego typu propozycje odzwierciedlają jedyne gusta lokalnych klientów lub możliwości finansowe wydawcy, który postanowił dopłacić za wyeksponowanie swojego dzieła w najbardziej poczesnym miejscu.
Wydawać by się mogło, że statystyki prestiżowych czasopism są miarodajne i godne zaufania. Oczywiście w pewnym stopniu tak jest, jednak zawsze znajdą się marketingowcy, którzy wykorzystując różne zagrywki, będą próbowali oszukać system i zmanipulować wyniki. Na rynku funkcjonują nawet osoby, które są specjalistami właśnie w tego typu manipulacjach. Organizują np. dystrybucję tytułu w taki sposób, aby maksymalnie zwiększyć jego sprzedaż w poszczególnych punktach.
Przejdźmy teraz do oficjalnych statystyk: ile zatem książek trzeba sprzedać, aby stać się autorem bestsellera? Dużo zależy od kraju, w którym dzieło zostanie wydane.
W Wielkiej Brytanii określenie to przypisywane jest publikacjom, które sprzedają się w liczbie przynajmniej od 4000 do 25 000 egzemplarzy tygodniowo.
Z kolei w Kanadzie na miano bestsellera mogą liczyć dzieła, które w danym tygodniu po prostu sprzedają się najlepiej.
W Polsce umowne minimum sprzedaży dla bestsellera to… jedynie (lub aż) 10 000 egzemplarzy w ogóle.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że większość polskich autorów sprzedaje mniej więcej 2-3 tysiące swoich książek. W naszym kraju zdobycie tytułu bestsellera jest zatem z jednej strony dość łatwe, a z drugiej trudne, ponieważ sprzedaż literatury w porównaniu do ostatnich lat znacząco spadła.
Jak napisać bestseller?
Nie ma oczywiście gotowego przepisu na napisanie książki, która stanie się bestsellerem. Sukces danego tytułu to w ogromnej mierze zasługa jego promocji i wszelkich działań marketingowych. Nie bez znaczenia pozostaje nazwisko autora: jeżeli jest on popularny, kolejne książki stosunkowo szybko trafiają na listę bestsellerów.
Kluczową rolę odgrywa jednak strategia promocyjna, która powinna być zakrojona na szeroką skalę i wykorzystywać różnego rodzaju rozwiązania, takie jak m.in. aktywną reklamę w sieci, spoty radiowe, reklamę w przestrzeni miejskiej czy spotkania autorskie.
Jeśli chodzi o samą treść dzieła, to nie ma tu żadnych wytycznych. Bestsellerem zostać może każdy gatunek literacki, zaczynając od różnego rodzaju poradników, a na powieściach kończąc.
